Od marca do maja 2025 r. europejska debata o strategii biznesowej została zdominowana przez nowe obowiązki raportowania zrównoważonego rozwoju (CSRD/ESRS) i równoległy pakiet „stop-the-clock”, który chwilowo odsuwa terminy, ale jednocześnie wymusza na firmach – także polskich MŚP – stworzenie spójnej strategii danych ESG, by już w 2026 r. móc taniej pozyskiwać kapitał, wygrywać przetargi i chronić marżę.
16 kwietnia 2025 r. Rada UE przyjęła tzw. omnibus-directive, przesuwając o dwa lata część terminów CSRD i CSDDD. „To wytchnienie jest jak zaczerpnięcie powietrza przed długim biegiem – nie zwalnia z przygotowań, tylko daje czas na zbudowanie zdolności raportowych” – tłumaczy Anastasia Simionidis z Hogan Lovells.
Już 27 marca 2025 r. ESG Today informował, że państwa członkowskie zaakceptowały ten ruch, ale jednocześnie utrzymują pełną moc dyrektywy od roku obrotowego 2026.
Tydzień później newsletter Komisji „Single Market & Industry” wskazał, że uproszczenia przepisów mają odblokować dodatkowe 25 mld € gwarancji InvestEU na zielone projekty MŚP. 
Liczby, które robią różnicę
Badanie KPMG z 28 marca 2025 r. pokazuje, że 68% firm w UE ciągle nie ma wystarczających danych, by wypełnić pełne wymogi ESRS, a 42% spodziewa się wzrostu kosztów finansowania, jeśli nie zamknie tej luki do połowy 2026 r.
Z kolei majowa analiza PwC dla regionu CEE oblicza, że spółki, które już w 2025 r. publikują zręby raportu ESG, płacą średnio o 32 pb niższą marżę kredytową dzięki preferencyjnym liniom banków rozwojowych.
Najnowszy barometr KPMG Regulatory (marzec 2025) ostrzega jednak, że koszt niezgodności może wynieść nawet 4 % globalnego przychodu poprzez kary i utracone kontrakty publiczne.
Głos praktyków
„Małym firmom radzę potraktować CSRD jak projekt transformacji danych, nie sprawozdawczości” — podkreśla David Rickard z Association of Corporate Treasurers w majowym briefie. Wiceprezes EBI Teresa Czerwińska, podpisując w kwietniu 2,25 mld zł kredytu na fotowoltaikę PGE, stwierdziła: „Transparentne wskaźniki ESG przyspieszają naszą decyzję kredytową bardziej niż jakikolwiek rating”.
Raport Vogue Business z kwietnia dodaje, że projekt omnibus zmniejsza liczbę firm objętych CSRD o 80%, ale popyt inwestorów na dane pozafinansowe sprawi, iż wielu ochotniczo utrzyma standard raportowania, by nie wypaść z łańcuchów dostaw.
Jak przekuć sam obowiązek w przewagę? Pierwszym krokiem jest audyt źródeł danych operacyjnych. 1Office w artykule z 30 maja radzi, by zaczynać od energii i emisji, bo te wskaźniki są najłatwiej mierzalne i najczęściej wymagane w przetargach.
Następnie warto powiązać cele redukcji z finansowaniem: marcowy raport platformy SME Sustainable Finance wskazuje, że zielony kredyt może obniżyć efektywne RRSO nawet o 0,9 pp przy spełnieniu thresholdów emisyjnych.
EIB informuje, że w Polsce już w marcu 2025 r. uruchomiono 5,7 mld euro linii, z czego 32% jest zarezerwowane dla podmiotów przedstawiających dane ESG w formacie XBRL.
Ryzyka i pułapki
Krótkoterminowe odroczenie może uśpić czujność. Kwietniowy raport Hogan Lovells przypomina, że od 2027 r. raportowanie obejmie również łańcuch wartości, co dla polskich dostawców oznacza konieczność gromadzenia danych od partnerów spoza UE.
KPMG ostrzega, że firmy, które w 2025 r. nie zdefiniują procedur weryfikacji danych, będą musiały w 2026 r. zatrudnić certyfikowanych audytorów zewnętrznych nawet o 40% droższych z powodu ograniczonej podaży.
Przykłady do skopiowania
Stoczniowy klaster w Gdańsku wdrożył w marcu 2025 r. otwartą platformę danych ESG. Dzięki temu średni czas pozyskania gwarancji bankowych spadł z 11 do 5 dni, co potwierdził w komunikacie EIB.
Z kolei niemiecko-polski producent części do e-bike’ów, cytowany w kwietniowym newsletterze Komisji, podpisał kontrakt InvestEU z gwarancją obniżającą koszty finansowania inwestycji w Białymstoku o 12%.
Co zrobić już teraz
Po pierwsze, zinwentaryzuj wszystkie źródła danych energii i emisji w firmie; nawet jeśli termin raportu przesunięto, banki i klienci już ich żądają. Po drugie, wyznacz jedną osobę odpowiedzialną za spójność danych ESG i nadaj jej mandat podobny do głównego księgowego.
Po trzecie, skontaktuj się z bankiem lub PARP-em w sprawie linii gwarancyjnych powiązanych z zielonym wskaźnikiem InvestEU – część z nich wygasa jeszcze przed końcem 2025 r. Na koniec ustaw wewnętrzny przegląd KPI co kwartał, aby uniknąć kosztownej korekty w 2026 r.
CSRD nie jest tylko regulacją – to katalizator porządkowania danych operacyjnych, który w perspektywie dwóch lat zdecyduje o kosztach kapitału i pozycji w łańcuchach dostaw. Przedsiębiorca, który już teraz stworzy kompaktową strategię raportowania, zyska szybszy dostęp do finansowania, preferencje kontrahentów i odporność na legislacyjne niespodzianki.
W 2025 r. warto więc potraktować „stop-the-clock” nie jako hamulec, lecz jako bezcenne okno na przygotowanie firmy do gry w nowej, zrównoważonej lidze.
